Asset Publisher Asset Publisher

Ochrona lasu

Zwarty kompleks borów sosnowych o monolitycznej strukturze, stanowiący zasadniczą cześć lasów nadleśnictwa, przesądza o ich słabej odporności biologicznej na czynniki chorobotwórcze, gradacje szkodliwych owadów, grzybów czy pożary. Ochrona lasu jest niezwykle istotną częścią gospodarki na terenie Nadleśnictwa Dobrzejewice.

Lasy Nadleśnictwa Dobrzejewice narażone są na oddziaływanie wielu ujemnych czynników biotycznych, abiotycznych i antropogennych.

Zagrożenia biotyczne

Owady. W lasach Nadleśnictwa Dobrzejewice spośród szkodników pierwotnych szczególne znaczenie ma brudnica mniszka i boreczniki, nieco mniejsze barczatka sosnówka i strzygonia choinówka. Mała ilość opadów i występujące susze oraz duży udział drzewostanów na gruntach porolnych sprzyjają rozwojowi przypłaszczka granatka.

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny (Fot. Marcin Czajka)

Zapobieganie szkodom ze strony owadów polega na wykonywaniu obligatoryjnych zadań wynikających z instrukcji ochrony lasu oraz bieżącym reagowaniu na powstające zagrożenia. Nadleśnictwo kładzie szczególny nacisk na zabiegi profilaktyczne, zmierzające do podniesienia naturalnej odporności i stabilności drzewostanów. Poprawa stabilności drzewostanów wiąże się między innymi z działaniami proponowanymi w planie hodowli lasu (wprowadzanie podszytów, podsadzeń produkcyjnych). Istotnym zadaniem jest dążenie do rozwoju awifauny leśnej, będącej naturalnym czynnikiem buforującym rozwój szkodników owadzich. Realizację tych zamierzeń dokonuje się w remizach ptasich, powierzchniach ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu, ochronę drzew dziuplastych czy też dokarmianie zimowe ptaków.

Grzyby. Ze względu na bardzo duży udział gruntów porolnych zagrożenie ze strony patogenów grzybowych: huby korzeniowej i opieńki jest duże. Opieńka występuje głównie na siedliskach ubogich, zaś walka z nią polega przede wszystkim na eliminacji z drzewostanu zarażonych drzewek. Patogenem występującym na znacznych obszarach jest osutka sosny, która zwłaszcza w połączeniu z innymi czynnikami szkodotwórczymi zaczyna mieć duże znaczenie gospodarcze.

Jeleniowate. Zagrożenie ze strony zwierzyny polega przede wszystkim na uszkadzaniu młodych drzewek przez jeleniowate. Negatywne oddziaływanie zwierzyny (jeleni , w ostatnim okresie w szczególności łosia) na las wynika nie tylko z liczebności populacji, ale również z migracji zwierzyny wywołanej między innymi silną penetracją lasu przez ludność.

Negatywne oddziaływanie zwierzyny (jeleni , w ostatnim okresie w szczególności łosia) na las wynika nie tylko z liczebności populacji, ale również z migracji zwierzyny wywołanej między innymi silną penetracją lasu przez ludność. Ochronę przed uszkodzeniami od zwierzyny realizuje się m.in. poprzez utrzymywanie populacji zwierzyny na poziomie gospodarczo znośnym oraz zagospodarowanie łowisk w tym m.in. dokarmianie w okresach niedostatku bazy pokarmowej. Niestety głównie ze względu na zbyt dużą liczebność łosia są to metody niewystarczające. Sposoby ochrony lasu poprzez zabezpieczanie upraw i młodników grodzeniami gniazd i domieszek oraz smarowanie repelentami w przypadku tego dużego ssaka nie są w pełni skuteczne.


Stan populacji łosia, potwierdzony między innymi przeprowadzonymi pędzeniami próbnymi, wielokrotnie przekracza docelowe zagęszczenie przyjęte w Wieloletnim Łowieckim Planie Hodowlanym. Gatunek ten oprócz zgryzania uprawy, spałuje i łamie drzewka w młodnikach. Jedynym rozwiązaniem skutecznej ochrony lasu przed łosiem, wydaje się odwołanie wprowadzonego moratorium na odstrzał i wprowadzenie kontrolowanego pozyskania.

  Szkody od łosia w młodnikach (Fot. Marcin Czajka)   Wykładanie drzew zgryzowych dla jeleniowatych w okresach niedostatku bazy pokarmowej (Fot. Marcin Czajka)

Zagrożenia abiotyczne

Szkody abiotyczne powodowane są ujemnym oddziaływaniem na las czynników natury nieożywionej. W warunkach Dobrzejewice należą do nich czynniki atmosferyczne (wiatr, opady śniegu – okiść, przymrozki), zakłócenia stosunków wodnych (podtopienia, susze) oraz niekorzystne właściwości gleby.
W roku 2001 lasy Nadleśnictwa dotknął katastrofalny huragan, który wywołał bardzo duże szkody w północno-zachodniej części obrębu Dobrzejewice. Huragan ten zaznaczył silnie swoja obecność także w innych nadleśnictwach RDLP, powodując dotkliwe straty.

Zagrożenia antropogeniczne
Lasy Nadleśnictwa Dobrzejewice zostały zakwalifikowane do I kategorii zagrożenia pożarowego.
Wysokie zagrożenie pożarowe na terenie Nadleśnictwa Dobrzejewice wynika z panujących warunków przyrodniczo-leśnych oraz uwarunkowań społecznych i zaszłości historycznych.
Na przestrzeni lat 2004-2013 w Nadleśnictwie Dobrzejewice powstało 295 pożarów o łącznej powierzchni 43,97 ha.
Powierzchnia pożarów, podobnie jak ilość, jest zmienna na przestrzeni lat i przez okres ubiegłego dziesięciolecia wykazuje tendencję malejącą. Pomimo klasyfikowania się nadleśnictwa w czołówce nadleśnictw o największej liczbie pożarów na terenie RDLP Toruń, przeciętna powierzchnia pożaru utrzymuje się od kilku lat poniżej średniej dla regionu. Pomimo klasyfikowania się nadleśnictwa w czołówce nadleśnictw o największej liczbie pożarów na terenie RDLP Toruń, przeciętna powierzchnia pożaru utrzymuje się od kilku lat poniżej średniej dla regionu. Taka proporcja wskazuje na sprawne działanie systemu ochrony przeciwpożarowej.


Duża wykrywalność pożarów możliwa jest dzięki systemowi obserwacji obszarów leśnych za pomocą kamer umieszczonych na trzech wieżach.
Punkt Alarmowo-Dyspozycyjny przeniesiono w 2005 roku z budynku biurowego Nadleśnictwa do budynku naprzeciwko i zmodernizowano w 2012 roku. Na dzień dzisiejszy wyposażony jest w najnowszej generacji System do przeciwpożarowej obserwacji lasów oparty o cyfrowe kamery FullHD, urządzenia do radiowego przesyłu obrazu na dostrzegalniach oraz czterdziestocalowe cyfrowe monitory FullHD.


Dalszy rozwój pożaru uzależniony jest od szybkości dotarcia wozu gaśniczego (tzw. gaszenie „w zarodku"). Nadleśnictwo Dobrzejewice ma w swoim posiadaniu samochód pożarowy Star wyposażony w pompę Niagara II, samochód pożarowy Praga oraz samochód patrolowy.


Takie rozwiązania sytemu ochrony przeciwpożarowego, w połączeniu z czujnością i zaangażowaniem służby leśnej, zapewnia trwałość ekosystemów leśnych położonych na terenie nadleśnictwa.


Występowanie pożarów na terenie nadleśnictwa jest powiązane w bezpośredni sposób z intensywnością penetracji obszarów leśnych przez ludność. Okres zbioru jagód i grzybów sprzyja zagrożeniu zaprószenia ognia przez osoby postronne. Podpalenia są główną przyczyna powstawania pożarów na terenie nadleśnictwa.

Mapa zagrożenia pożarowego.
Przeczytaj więcej o ochronie lasu