Lasy są jednym z najważniejszych elementów środowiska przyrodniczego i czynnikiem kształtującym równowagę ekologiczną. Możemy się więc cieszyć, że lasów w Polsce przybywa. Wszędzie gdzie jest to możliwe, las odnawia się sam. Spontaniczne pojawienie się lasu to wynik sukcesji wtórnej, która powstaje w wyniku zaniechania gospodarki rolnej lub naturalnych zaburzeń w przyrodzie. Czasem jednak odnowienie naturalne jest utrudnione - teren może być zbyt zadarniony, zagrożony przez grzyby pasożytnicze lub trwające lata nieurodzaju nasion. Wtedy w procesie odnawiania pomoże człowiek. Leśnicy dobierają gatunki drzew i sposoby ich sadzenia, odnawiają las lub zalesiają nowe tereny.

Odnowienie naturalne? Co to takiego?
Odnowienie lasu to proces powstawania lub zakładania drzewostanów na gruntach leśnych, czyli tam, gdzie las został całkowicie lub częściowo usunięty w wyniku wycięcia drzew lub klęsk żywiołowych. Odnowienie lasu może przebiegać w sposób naturalny dzięki wysiewaniu się nasion lub rozmnażaniu wegetatywnemu z odrośli. Leśnicy  w praktyce łączą odnowienie naturalne ze sztucznym, np. uzupełniając naturalny obsiew sadzonkami odpowiednich gatunków drzew.

Młode pokolenie drzew może pojawiać się samoistnie w wyniku sukcesji ekologicznej. Jeśli podłoże sprzyja wzrostowi drzew i na dany teren przedostają się nasiona to sukcesja może postępować bardzo szybko.

W lasach zagospodarowanych proces odnowienia naturalnego nie przebiega jednak żywiołowo, lecz jest zwykle kierowany przez człowieka. Odnowienie naturalne wykorzystuje się w warunkach umożliwiających uzyskanie go dostępnymi środkami i gdy spodziewane wyniki odpowiadają zamierzeniom dotyczącym składu gatunkowego, jakości i struktury powstających młodych pokoleń lasu. Inicjowanie odnowień naturalnych powinno być podejmowane w odpowiednio szerokim zakresie. Jest ono wskazane wszędzie tam, gdzie wprowadzenie odnowienia sztucznego napotyka duże przeszkody np. przy gatunkach wymagających osłony takich jak: buk, jodła w trudno dostępnym terenie, jak również w lasach spełniających funkcje ochronne gdzie bardzo dba się o drzewostany nasienne. Dostarczają one dobrej jakości nasiona i przede wszystkim odpowiednie dla danego regionu.

Obsiew naturalny od początku

Drzewostany, a w nich pojedyncze drzewa, na pewnym etapie rozwoju zaczynają wytwarzać nasiona, gdy zaistnieją dogodne warunki środowiskowe, rozmnażają się (odnawiają) w sposób naturalny. Wiek, w którym drzewa zaczynają kwitnąć i wydawać nasiona jest różny dla poszczególnych gatunków. Szybciej zaczynają obradzać gatunki światłożądne (brzozy, olsze, modrzewie, sosny), bo już wieku około 30 lat. Później rozpoczynają owocowanie: grab, jesion oraz lipy i klony, bo około 40 roku życia, dąb, świerk i buk po 60 latach życia.

Wiele gatunków drzew produkuje dużą ilość nasion nieregularnie, średnio co kilka lat. Te gatunki z roku na rok gromadzą energię, by potem w jednym sezonie wytworzyć kilka tysięcy kwiatów, a następnie nasion. Rok masowego obradzania to rok nasienny, a lata nieurodzaju to lata głuche. Dodatkową pomocą w rozsiewaniu nasion mogą okazać się zwierzęta. W latach nasiennych zwiększa się liczba nasion roznoszonych przez zwierzęta oraz zwiększa się odległość na jaką nasiona są roznoszone. Drzewostany przeznaczone do naturalnego odnawiania lasu są często poddawane przez leśników odpowiednim zabiegom. Dokonuje się częściowego przerzedzenia starodrzewu, usuwa drzewa obarczone wadami, przygotowuje się glebę do przyjęcia nasion. Dorodne drzewa pozostawione na zrębie w celu naturalnego odnowienia samosiewem to nasienniki. Młode pokolenie drzew kiedy jest najbardziej wrażliwe, korzysta z ochrony zapewnionej przez starodrzew. To on chroni je przed nadmiernym nasłonecznieniem, suszą i mrozem.

We współczesnych lasach gospodarczych coraz częściej zwraca się uwagę na naturalne odnowienie lasu, ponieważ wykorzystuje się w ten sposób siły natury. Ważna jest zgodność składu gatunkowego z warunkami siedliska. Dotyczy ona gatunków głównych budujących drzewostan oraz gatunków domieszkowych i biocenotycznych. Obecnie prowadzona trwale zrównoważona gospodarka leśna jest coraz bardziej zbliżona do natury.