Wydawca treści Wydawca treści

Szwajcarski ser i las

Co mają wspólnego?

Gospodarka prowadzona przez leśników – trwała i zrównoważona- sprawia, że lasów jest coraz więcej. Wycinana jest mniejsza ilość drewna, niż go przyrasta. Nawet przy dużym pozyskaniu drewna, drzew w lesie jest coraz więcej.

Drzewa są ścinane gdy osiągną dojrzałość. Wiek rębności jest różny dla poszczególnych gatunków. Dla drzew, które starzeją się szybko, np. topoli, jest on niski (60-80 lat). Są takie gatunki, które mogą rosnąć dłużej bez uszczerbku dla jakości drewna np. dęby. Ich wiek rębności jest więc wyższy (120-140 lat). Pozyskiwanie drewna jest ściśle związane z odnowieniem lasu, jego pielęgnowaniem i ochroną. Ścinając drzewa leśnicy myślą już o następnym pokoleniu lasu. Leśnicy zbliżają gospodarkę leśną do natury – przebudowują drzewostany ( przywracają właściwe dla siedliska gatunki drzew).

Czym są rębnie i dlaczego je stosujemy?

Rębnia jest to taki sposób prowadzenia drzewostanu, który stworzy optymalne warunki do realizacji celu hodowlanego (młodego pokolenia lasu), zdefiniowanego gospodarczym typem drzewostanu, przewidzianym dla danego siedliska. Oznacza to, że o rębni decyduje sposób pobierania użytków rębnych oraz rodzaj osłony ze strony odnawianego drzewostanu, z której korzysta młode pokolenie. Wymienione elementy decydują o formie rębni, pojęciu najczęściej używanym w praktyce. Określa ona sposób cięcia oraz wielkość i kształt powierzchni na której określone cięcie lub cięcia są wykonywane.

Każdą rębnię charakteryzują elementy  techniczne (rodzaj i sposób prowadzenia cięć), elementy przestrzenne ( wielkość, kształt i położenie), elementy czasu (okres odnowienia i nawrót cięć). Mamy również różne rodzaje cięć: zupełne, częściowe, brzegowe i przerębowe.

Rębnie jakie stosowane są w naszych lasach:

  • Rębnia zupełna (wielkopowierzchniowa, pasowa, smugowa)
  • Rębnia częściowa (wielkopowierzchniowa, pasowa, smugowa, gniazdowa)
  • Rębnia gniazdowa (zupełna, częściowa)
  • Rębnia stopniowa (gniazdowa, gniazdowo-smugowa, brzegowo-smugowa, gniazdowa udoskonalona)
  • Rębnia przerębowa (ciągła)

Każda z nich różni się od siebie wyżej wymienionymi elementami rębni np. okresem odnowienia, czyli czasem jaki upływa od rozpoczęcia odnowienia drzewostanu do jego zakończenia. Może być on krótki (nie dłuższy niż 10 lat), średni ( 10-20-25 lat), długi (25-30-40 lat) albo bardzo długi (dłuższy niż 40 lat).  

Nazewnictwo rębni

Nazwa rębni zupełnej opisuje specyficzny, a dzięki swojej prostocie bardzo dotychczas powszechny sposób wycinania drzew na rozpatrywanej powierzchni manipulacyjnej. Polega on na praktycznie jednoczesnym usunięciu wszystkich drzew, które zostały przeznaczone do wycięcia podczas procesu odnowienia danego drzewostanu,( a więc z wyłączeniem kęp starodrzewu i innych jego cennych elementów strukturalnych).  Pozostałe cztery rodzaje rębni: II - częściowej, III - gniazdowej, IV - stopniowej i V – przerębowej swoje nazwy zawdzięczają odpowiadającym im sposobom cięć.

 

Dziury w serze - czyli jak wygląda rębnia III

Nazwa rębni III, najczęściej obecnie stosowanego rodzaju rębni złożonych, wyłamuje się z tej konwencji, oddając jej najważniejszy aspekt przestrzenny - wycinanie owalnych gniazd w drzewostanie i inicjowanie na nich kęp jednolitych odnowień. Główną cechą rębni złożonych jest niejednoczesne usuwanie poszczególnych drzew, które ma na celu stworzenie okresowej osłony górnej lub bocznej dla pojawiającego się naturalnie lub sztucznie odnowienia. Duże zróżnicowanie technologii tych rębni wynika z konieczności uwzględnienia odmiennych wymagań ekologicznych różnych, odnawianych jednocześnie gatunków drzew oraz mnogości możliwych kombinacji składu gatunkowego drzewostanu wyjściowego (odnawianego) i docelowego.

Użytkowane rębne lasu odbywa się za zastosowaniem odpowiedniej technologii postępowania oraz odpowiednio scharakteryzowanej rębni. Jest to bardzo ważne, ponieważ ma to na celu stopniową przemianę pokoleń w lesie w sposób zapewniający równoczesne usuwanie drzew i drzewostanów, tworzenie najkorzystniejszych warunków dla powstania i rozwoju nowego pokolenia drzew pożądanych gatunków, kształtowanie odpowiedniej budowy drzewostanu, zapewnienie naturalnej różnorodności biologicznej i trwałości w zmieniających się warunkach siedliska.